SPOILERY

Czym jest człowiek? Czym jest tożsamość? Osobowość?
To pytania, które stawia przed nami "Palimpsest", nowy film Konrada Niewolskiego.
Oto pozornie bohaterem jest policjant, który musi zająć się sprawą śmierci swojego przyjaciela. Sprawa nie jest prosta, a świadkowie zachowują się w sposób co najmniej dziwny. Świat Marka jest światem mrocznym, wypranym z barw, pełnym przemocy i pijaństwa. A przecież Marek powoli uświadamia sobie, że jego świat jest inny, dziwny, rzec by można - nienormalny. Zdarzenia nie układają się w logiczną całość, myśli gonią myśli, niczego nie można być pewnym. Zaciera się granica między "ja" i "nie-ja". W końcu stanie przed straszliwym pytaniem: "Co z tego wszystkiego jest rzeczywiste?". I tu otwiera się przepaść. Ponieważ Niewolski nie daje na to pytanie łatwej odpowiedzi. Jest ona w gruncie rzeczy prosta, ale trudna do zaakceptowania. Otóż rzeczywistość jest względna, zależy całkowicie od obserwatora. Dla Marka jego świat, choć straszny, jest realny. To jego życie, z którego nie potrafi się wykaraskać. Dla ludzi z zewnątrz prawda jest zupełnie inna, ich rzeczywistość można uznać za rzeczywistość alternatywną, świat równoległy. Te wszystkie indywidualne światy stykają się ze sobą, splatają w dziwnym uścisku, walczą o dominacje. Jedne z tych światów są akceptowane, inne nie (otrzymując nazwy takie jak "szaleństwo", "komfabulacje", "psychoza"). Przekroczenie granicy pomiędzy tymi alternatywnymi rzeczywistościami jest bardzo trudne, nawet jeśli ludzie zdają sobie sprawę z ich istnienia. To czekanie na połączenie, kiedy numer nie odpowiada.

Niewolski zrobił film w coraz bardziej popularnym nurcie obrazów eksplorujących granice tożsamości. Należą do nich "Memento", "Mechanik" czy "Obłęd". Na ich tle "Palimpsest" wychodzi bardzo dobrze i Polacy po raz pierwszy od bardzo dawna nie muszą się wstydzić. Film Niewolskiego nie tylko dorównuje podanym wcześniej tytułom, ale wręcz jest lepszy od niektórych z nich! Twórcy wykreowali niezwykle gęstą, mroczną atmosferę. Znakomicie oddali wielowymiarowość rzeczywistości, tworząc spójną wizję niespójnych gonitw myśli. Świetnie zastosowana symbolika, absolutnie mistrzowskie zdjęcia i montaż, jaki rzadko spotyka się w polskim kinie, sprawiają, że film wybija się ponad przeciętność jeśli chodzi o kino światowe i jest prawdziwym arcydziełem, jeśli porównywać z innymi rodzimymi produkcjami. Do tego wszystkiego Niewolskiemu udało się wydusić wiele z aktorów, dzięki czemu powstały kreacje intrygujące, przykuwające uwagę, trudne do zapomnienia. Najlepsza jest końcówka, kiedy to Niewolski pozornie poddaje się hollywoodzkiemu przymusowi wyjaśnienia wszystkiego, by potem zaskoczyć widza kolejnym piruetem wywracającym rzeczywistość raz jeszcze do góry nogami.
"Palimpsest" ma kilka wada. Momentami traci tempo, staje się nadmiernie egzaltowany. Są to jednak drobnostki, które nie zmieniają podstawowego faktu: "Palimsest" to kawał niezwykle dobrego kina, polecam go każdemu, kto szuka czegoś niezwykłego, nietypowego w filmowym przeżyciu.